Қазақстан қазіргі күрделі әлемдік экономикалық ландшафтысында бейімделуді ғана емес, түбегейлі жаңғыртуды көздейтін жаңа стратегияны іске қосуда. Бұл жол Ұлттық банк, Үкімет және Қаржы нарығын реттеу агенттігінің (АРФРР) бірыңғай үшжылдық бағдарламасымен белгіленді — олардың саяси және қаржылық шешімдері енді бір-біріне қарама-қарсы тұрып қалмай, синхронмен жүзеге асады.
Осының өзі маңызды: еліміз бұрын-соңды кіріктірілген макроэкономикалық саясатты осыншама тереңдікпен жүргізген емес. Бұл бағдарлама — тек инфляцияны реттеу немесе бюджетті шектеу емес, экономика құрылымын қайта жасақтау, инвестицияны белсенді түрде тарту, өндірісті дамыту, және ең бастысы — халықтың нақты табысын тұрақты түрде арттыру.
Осы жаңа архитектураның жүрегі — нақты табыстың өсуі. Үшжылдық бағдарлама 2026–2028 жылдары халық табысын инфляциядан жоғары — жылына 2–3 %-ға өсіруді көздейді. Бұл жай ғана жоспар емес, есептелген экономика моделі. Инфляция төмендейді, бюджет тапшылығы реттеуде болады, мемлекеттік қарыз қолжетімді деңгейде сақталады — бәрі халықтың әл-ауқатын арттыру үшін «экономикалық салмақты» қолдайды.
Сөз жоқ, экономиканың нақты секторын дамыту — осы модельдің тағы бір маңызды тірегі. Қазір Қазақстандағы өсімнің жылдамдығы жалпы экономикамен салыстырғанда нақты салаларда — құрылыс, тау-кен, өңдеу өнеркәсібінде — анағұрлым жоғары. Бұл цифрлар стратегияның тиімділігін растайды: инвестиция тек «жәй ақшаға» емес, өндірістің нақты негізіне бағытталған. Жаңа жобалар, жоғары қайта өңдеу өндірістері, машина жасау, химия, металлургия — осы сала элементтері елдің экспорттық әлеуетін нығайтып, ішкі өндірісті кеңейтуді қамтамасыз етеді.
Инфраструктура және энергетика жаңғыртуы — бұл бағдарламаның ұзақ мерзімді «якорьлері». Мемлекет 2029 жылға дейін ұлттық инфрақұрылымды жаңарту жоспарын жүргізеді — логистикадан коммуналдық желілерге дейін. Бұл тек экономиканы дамыту үшін ғана емес, халықтың күнделікті жағдайын жақсартуға бағытталған: жаңартылған энергетика, сенімді желілер — бұл тарифтердің тұрақтылығы мен болашақта қуат тапшылығының болмауын қамтамасыз етеді.
Жаңа бағдарламаның тағы бір айқын бағыты — кредит нарығын қалыпқа келтіру және оны жауапкершілікке негіздеу. Тұтынушылық несиелердің лимиттері мен ГЭСВ-дің төмендеуі, ұзақ мерзімді кепілсіз қарыздарға шектеу енгізілуі — бұл азаматтарды артық қарыздан қорғау үшін жасалған нақты қадамдар. Сонымен бірге, МСБ (шағын және орта бизнес) үшін несиенің қолжетімділігі артпақ: цифрлық рәсімдер, кеңейтілген кепіл талаптары, субсидияланған және «дамытуға» бағытталған кредиттер — барлығы бизнеске дұрыс бағытта қаржы ағынын құруға мүмкіндік береді.
«Бәйтерек» холдингінің рөлі де маңызды түрде өзгертіледі: ол енді тек қаржы таратушы орган емес, стратегиялық инвестор ретінде 15–20 жүйелік жобаны қолдайды. Бұл тек табыс алу үшін ғана емес, технология енгізу, экспортты дамыту және өнімділікті көтеру үшін маңызды
Мұның бәрі — елдегі макроэкономикалық саясатты «ызалы жауап» режимінен «бекем, алдыны көретін басқаруға» ауыстыру әрекеті. Валюта бағамы нарықтық түрде қалыптасады, бірақ үлкен секірулерге жол бермеу үшін мемлекеттік механизмдер қолданылып, квазимемлекеттік құрылымдардың валюталық операциялары үйлестіріледі. Бұл теңгені тұрақтандыруда және сенімділікті арттыруда үлкен рөл атқарады.
Қорыта келгенде, Қазақстан үш негізгі институттың үйлесімді қызметіне негізделген жаңа экономикалық дәуірге кіруде. Бұл саясат — жалғыз мақсатқа: халықтың әл-ауқатын ұзақ мерзімді және нақты өсім арқылы көтеру. Бағдарлама тек сандарда емес, өмірде сезілетін өзгерістерге бағытталған. Егер осы стратегия табысты іске асырылса, ол болашақта Қазақстан экономикасының тұрақтылығы мен халықтың лайықты өмір сүру деңгейін қамтамасыз ететін мықты құрылым болады.