2025 жылы тіркелмей бизнес жүргізгені үшін қазақстандықтар 393 000 теңгеге дейін айыппұл төлейді, сондай-ақ мүлкі тәркіленуі де ықтимал
Бұл туралы Caravan.kz медиа порталы baq.kz-ке сілтеме жасап хабарлайды.
Қазақстанда заңды түрде кәсіпкерлікпен айналысу үшін міндетті түрде жеке кәсіпкер (ЖК) немесе заңды тұлға ретінде тіркелу қажет. Бұл процедураны онлайн жасауға болады, ешқайда барудың қажеті жоқ.
Тіркелмей жұмыс істеу – айыппұлға әкеледі
Кәсіпкерлік қызметпен айналысып, оны салық органдарында тіркемей жүргізу заңсыз болып саналады, ол үшін нақты жауапкершілік қарастырылған.
Алматы қаласының Мемлекеттік кірістер департаменті мәліметінше, табыс көлемі жылына 12 ең төменгі жалақыдан (ЕТЖ) асатын жағдайда, жеке кәсіпкер ретінде тіркелмей кәсіпкерлікпен айналысқандарға 10-нан 100 АЕК-ке дейін айыппұл салынады. Бұл 2025 жылы 393 200 теңгеге дейін жетеді.
Сонымен қатар заңсыз кәсіпкер табысын, тауарларын және құрал-жабдықтарын тәркілеуге тап болуы мүмкін.
Касса қолданбау – алдымен ескерту, кейін айыппұл
Кейбір кәсіпкерлер бақылау-кассалық аппараттарды әдейі қолданбай, салық төлеуден жалтаруға тырысады. Алайда оны қолданбай жұмыс істеу заңсыз. Мұндай бұзушылық алғаш рет анықталса – ескерту жасалады. Егер жағдай түзетілмесе, 15 АЕК көлемінде (2025 жылы – 58 980 теңге) айыппұл салынады және кәсіпкерлік қызмет уақытша тоқтатылуы мүмкін.
Касса арқылы барлық төлемдер (қолма-қол, карточка, QR) тіркелуі тиіс – бұл сатушының заңды міндеті.
Табысты жасырудың аяғы – қосымша салықтар, өсімпұл және айыппұл
Сондай-ақ кәсіпкерлер табыстарын азайтып көрсетуге жол бермеуі керек. Егер салық органдары табыс жасыру дерегін анықтаса, кәсіпкерге қосымша салық есептеледі, өсімпұл салынады және айыппұл белгіленеді. Алғаш рет қосымша салықтың 20%-ы мөлшерінде айыппұл белгіленеді, қайталанса – 50%-ға дейін көтеріледі. Егер жасыру көлемі өте ірі болса, қылмыстық жауапкершілікке тартылуы мүмкін.
Қызметкерлерді ресми тіркемеудің аяғы – салықтар мен өсімпұл
Кәсіпкерлер тек табысты емес, жұмысшыларын да жасыруға болмайды. Әрбір қызметкер ресми тіркелуі тиіс. Егер жұмыс беруші қызметкерлерін тіркемегені анықталса, оған барлық жарналар мен аударымдарды төлеуге тура келеді және өсуге тиісті өсімпұл да есептеледі.
Лицензиясыз жұмыстың соңы – айыппұл мен тәркілеуге алып келеді
Кейбір кәсіп түрлері үшін арнайы рұқсат (лицензия) қажет. Мәселен, алкоголь өнімін сату үшін міндетті түрде лицензия алу керек.
Лицензиясыз жұмыс істегені үшін: 200 АЕК-ке дейін (2025 жылы – 786 400 теңгеге дейін) айыппұл, сондай-ақ мүлкі тәркіленуі мүмкін.
Заңды бизнес – оңай әрі қауіпсіз
Жоғарыда айтылған заң бұзушылықтардан оңай аулақ болуға болады. Ол үшін кәсіпкерлік қызметті уақытында тіркеу керек, әрбір сауда немесе қызметті касса арқылы рәсімдеу қажет, табыс пен қызметкерлерді жасыруға болмайды және қажетті лицензиялар алынуы тиіс. Осы талаптарды орындаған кәсіпкерлерге салық органдары тарапынан ешқандай мәселе туындамайды.