Freedom Bank Директорлар кеңесінің мүшесі қазақстандықтарды толғандыратын кешбэк мәселелері бойынша түсініктеме берді. Ол банктің ниеттестік бағдарламасы қалай жасалғанын және тексерілгенін, Freedom Bank-тің кешбэктері қашан "аяқталатынын" және Freedom SuperApp-та декларацияны автоматты түрде тапсыру сервисі қашан пайда болатынын айтып берді.
– Реттеуші Freedom Bank-тің кешбэк бағдарламасын тексерді ме?
– Банк бұрын ешкім іске қоспаған нарық үшін жаңа өнімді жасаған кезде, бұл бүкіл нарықтың, соның ішінде реттеушінің мұқият назарын аударады. Бұл, мысалы, біз 4 жыл бұрын іске қосқан цифрлық ипотека және басқа өнімдерімізде де солай болды. Біз барлық тексеру мен сұрауды қалыпты түрде қабылдаймыз, бұл біздің барлық процесіміз бен тәсілімізді, нормативтік құжаттарды қосымша тексеру. Тексерулердің бір жақсы жағы – барлық алыпсатарлық пікірді қашан да жабады. 2024 жылы Қазақстан Республикасының Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкімен бірлесіп кешбэктеріміздің бағдарламасының заңнамаға сәйкестігіне тексеру жүргізді. 2024 жылдың қыркүйегінде тексеру аяқталды және оның нәтижелері бойынша әзірленген іс-шаралар жоспары орындалды. Неліктен бұл бағдарлама біз үшін соншалықты маңызды? Себебі бұл қазақстандықтардың мінез-құлқын тұтынушылықтан жинақтаушы және инвестициялық мінез-құлыққа түбегейлі өзгерте алатын өнім. Банк өзінің клиенттерімен өз пайдасының бір бөлігін бөліседі, өйткені біз клиенттеріміздің бойына жаңа әдеттерді сіңіргіміз келеді. Біз олардың ақшаны көбірек жинап, үнемдегендерін, сонымен қатар кредит алу мен бөліп-бөліп төлеуді барынша азырақ қолданғандарын қалаймыз. Бұлай ешкім ешқашан жасамаған және ешқашан жасамайтын шығар.
– ETN АХҚО юрисдикциясы бойынша шығарылып, саудаланады, ал Freedom Bank Қазақстанның ұлттық заңнамасы аясында әрекет етеді. Бұл бір өнімде, яғни ETN-дегі банктік кешбэкте қалай бірікті?
– Иә, барлық қатысушы осы ақпаратты және өнімді толықтай түсінуі үшін түсіндіре кетейік. Кешбэк бастапқыда біздің банктің клиенттеріне арнайы бонустық шотқа теңгемен төленеді. Мысалы, мемлекеттік қызметшілер мен кәмелетке толмаған клиенттеріміз оны теңгемен дәл осылай алады. Әрі қарай, өнім шарттары шеңберінде, егер сіз бала болмасаңыз және мемлекеттік қызметші болмасаңыз, біз осы теңгеге АІХ-те листингтен өтетін ETN бағалы қағазын сатып аламыз. Біз оларды "Freedom инвестициялық валютасы" деп атаймыз. Тағы да бір рет түсіндіре кетейін – биржалық ноталар (ETN) Астана халықаралық қаржы орталығының юрисдикциясы шеңберінде жұмыс істейтін AIX-биржасында шығарылады және орналастырылады. Бұл жалпы ағылшын құқығы қағидаттарына негізделген жеке құқықтық аймақ және ол биржада бағалы қағаздардың шығарылуы мен айналымын реттейді. Банк бұл жағдайда Қазақстан Республикасының ұлттық заңнамасы шеңберінде клиенттерге қызмет көрсететін брокер ретінде әрекет етеді.
Бұл бағалы қағаздар құнының өсуінен салық салынбайтындай етіп арнайы іске асырылды, өйткені АХҚО туралы Конституциялық заңға сәйкес жеке және заңды тұлғалар 2066 жылғы 1 қаңтарға дейін Қор биржаларының ресми тізімдерінде өткізілген бағалы қағаздарды өткізу кезінде құн өсімінен түскен кірістер бойынша жеке және корпоративтік табыс салығын төлеуден босатылады. Мысалы, сіз өзіңіздің қолма-қол ақшаңызды "жұмсаған" кезде біз бағалы қағаздарды сатамыз, оның орнына сіз сол сәтте төлейтін теңгені аласыз.
Бұл қолданыстағы келісімдер мен заңдарда қарастырылған заңды құрылым. Шын мәнінде, бұл АХҚО инфрақұрылымы мен ұлттық құқықтық жүйе клиенттер үшін инвестициялық мүмкіндіктерді кеңейте отырып, бір-бірін қалай толықтыратынының мысалы.
– Freedom Bank өз пайдаланушыларына бағалы қағаздардың иелері екенін және декларацияны тапсыруы керек екенін қалай хабарлады?
– Біріншіден, Freedom SuperApp-қа тіркелу кезінде біз клиенттен оның мемлекеттік қызметкер екенін көрсетуін сұраудан бастаймыз. Бұл мемлекеттік қызметшілер біздің азаматтарымыздың осы санатында болуы мүмкін бағалы қағаздарды иелену бойынша шектеулерді ескере отырып, біздің кешбекті есептеудің баламалы нұсқасын – тек теңгемен таңдай алуы үшін жасалды.
Әрі қарай, мен өз клиенттеріме банктің негізгі байланыс арналары туралы айтып беремін, ол арқылы біз оларға маңызды ақпаратты хабарлаймыз. Ақпараттың ең маңызды және беделді көзі, әрине, бәрі толыққанды жазылған біздің шартымыз. Атап айтқанда, клиентті банктің ниеттестік бағдарламасына қосу кезінде әр клиентпен банк «FREEDOM инвестициялық валютасы» қаржы өнімі бойынша брокерлік қызметтерді алу туралы шартқа» қол қояды. Шартқа қол қойған пайдаланушылардың міндеттемелері туралы Шарттың 4-бабының 4.4.-тармағының 4.4.3-тармақшасында "Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жеке тұлғаның кірістері мен мүлкі туралы тиісті декларацияны толтыру кезінде ETN декларациялау" жайында нақты айтылған.
Коммуникацияның тағы бір арнасы – бұл SuperApp ішіндегі желіге қосылу процесі, онда біз пайдаланушыларға "Freedom инвестициялық валютасы", кешбэк, бағалы қағаздар, ЕТN деген не екенін айтамыз. Сондай-ақ декларацияны тапсыру қажеттілігі және ETN-нан иелік ету мен пайда үшін салықтардың болмауы туралы ақпарат бар. Клиент бірінші рет кірген кезде онбордингтен өтеді, яғни өз валютасының шотын, оның кешбэктерін қарауға кіріспес бұрын, пайдаланушы "Freedom инвестициялық валютасы" туралы барлық маңызды ақпаратпен танысуы керек.
Сонымен қатар бізде арнайы сайт бар, онда біз кешбэк туралы барлық негізгі ақпаратты, соның ішінде ETN-ді декларациялау және салықтан босату қажеттілігі туралы ақпаратты толығырақ ұсындық. Сол жерде біздің клиент Freedom валютасының (ETN) бағасының қалай өзгеретінін және сатып алуға және сатуға еркін қолжетімділігін көреді.
Ақпараттың тағы бір көзі – бұл банктің веб-сайтындағы білім базамыз, мұнда осының бәрі көрсетілген.
Ақпарат көздерін әрі қарай тізімдеуге болады, бірақ жеткізгім келетін негізгі ойым – клиенттерімізге декларацияны тапсырудан қорқудың қажеті жоқ. Иә, бұл көптеген тұлға үшін алғашқы рет болайын деп отыр, бірақ біз өз клиенттерімізді қолдап, бұл процесті мүмкіндігінше ыңғайлы етеміз. Біздің кешбектер салық салудан босатылғанын және декларацияны тапсыру үшін автоматтандырылған сервис болатынын түсіну маңызды: клиенттердің өздеріне ештеңе санаудың қажеті жоқ. Мен қазір азаматтарымызға декларацияның не екенін және оны қалай тапсыру керектігін үйрету үшін өте маңызды тапсырманы орындап жатқанымызды көріп отырмын. Біздің кейсіміз бұл жеңіл процесс екенін көрсетеді, біз декларацияны тапсыру қиын емес екендігінің мысалы боламыз. Болашақта, егер 270 нысан бойынша жалпыға бірдей декларациялау процесі басталса, миллиондаған азаматымыз мұның қалай жұмыс істейтінін білетін болады.
Маңызды: ҚР жаңа Салық кодексінің жобасы қазіргі уақытта бекітіліп жатыр. Ол күшіне енгеннен кейін кейбір азаматтар үшін ETN-нің декларациялау тәртібін жеңілдететін өзгерістер болуы мүмкін. Freedom Bank бұл туралы уақтылы хабарлайды.
– Қазақстандықтардың көпшілігінде декларацияны өз бетінше тапсыруда әлі тәжірибесі жоқ болғандықтан, банк клиенттері өздерінің ETN-ін және олардан түскен табысты қалай дұрыс және қатесіз есептеу керектігі туралы алаңдайды. Freedom Bank оларға бұған көмектесе ме?
– 270 декларация нысанын тапсыра отырып, клиенттерімізге күрделі математикалық есептеулер жүргізудің, ETN сатудан түскен пайданы немесе өскен құннан түскен табысты есептеудің қажеті жоқ. Сервистің өзі интуитивті дизайнда жүзеге асырылады. Барлық қажетті сома автоматты түрде есептеледі және декларация нысандарының тиісті өрістеріне жазылады. Клиенттер тек баспаны басу арқылы декларацияның берілуін растауы керек. Сондай-ақ заң бойынша декларацияларды тапсыруға тиіс клиенттерге ыңғайлы болу үшін, мысалы, ЖШС және ЖК иелері басқа бағалы қағаздар мен мүлікке иелік ету туралы қосымша ақпарат енгізуге мүмкіндік алады. Яғни, біздің Freedom SuperApp ішінде олар біздің ETN-ге иелік ету бөлігінде ғана емес, толық форманы тапсыра алады.
– Уәде етілген сервис қолданбада қашан пайда болады?
– Біз Freedom SuperApp-та шығарылымды дайындап жатырмыз, менің ойымша, бұл сервис тамыз айында іске қосылып, оны пайдалануға болады. Қазір қызмет тестілеудің белсенді кезеңінде, біз оны тез арада шығарып, бәріне хабарлаймыз. Шығарылымды қажетті нұсқаулықтармен, түсіндірмелермен, білім базасымен сүйемелдейміз, біздің 24/7 қолдауымыз клиенттермен байланыста болады. Естеріңізге сала кетейін, биылғы жылы 2024 жылы кешбэк алған клиенттерге ғана декларация тапсыру қажет болады. 2025 жылы кешбэк алған және алып жатқан барлық клиент декларацияны 2026 жылдың 15 қыркүйегіне дейін тапсыруы керек. Біз сізге бұл туралы міндетті түрде есіңізге саламыз.
– Тағы бір маңызды сұрақ: Freedom Bank кешбэктері қашан "аяқталады" ?
Мен Freedom Bank-тің кешбэктері ұзақ уақытқа созылатынын айтайын. Біз қазір кешбэк бағдарламасын аяқтау сценарийлерін мүлдем қарастырмаймыз, керісінше оны дамытып, өзгертеміз. Бұл туралы көптеген идея бар. Мен, біз клиенттің мінез-құлқын, қаржылық қызметтерді тұтыну заңдылықтарын өзгертеміз деп, басында айтқаныма ораламын. Бұл маңызды және күрделі миссия, оған уақыт қажет. Бейілділік бағдарламасы, біздің бірегей кешбэктеріміз – қазақстандықтардың қаржылық қызметтер мен банктерге қатысты көзқарастары мен сенімдерін өзгерте алатын құрал.
*25.06.2024 жылғы ҚР ҚНРДА №1.1.108 лицензиясы. ҚР ҚНРДА Бағалы қағаздар нарығындағы операцияларды жүргізуге 12.06.2024 жылғы №1.2.253/45 лицензия.