2025 жылдың қараша айында теңге доллармен салыстырғанда күшейіп, күтпеген динамика көрсетті. Сарапшылар ұлттық валютаны қолдап тұрған үш негізгі факторды атап өтті, деп хабарлайды Zakon.kz.
Қысқа мерзімді фактор
Өткен айда доллардың теңгеге шаққандағы бағамы 2,32%-ға төмендеді: 536,32 теңгеден 524,14 теңгеге дейін. Мұндай қысқа мерзімді нығаюға ішкі техникалық жағдайлар және реттеуші органның белсенді шаралары ықпал етті.
Қазақстан қаржыгерлер қауымдастығының (ҚҚҚ) пікірінше, соңғы уақытта теңгенің нығаюына кварталдық салық кезеңінің жақындауы айтарлықтай әсер еткен.
KASE қор биржасында доллар бес сауда сессиясы қатарынан арзандап, 524,14 теңгеге дейін түсті. ҚҚҚ атап өткендей, салық кезеңі басталар алдында нарықтағы бірқатар қатысушы тиімдірек бағамды пайдаланып, шетел валютасын алдын ала айырбастауы мүмкін. Бұған жұма күнгі сауда көлемінің көптігі – 287,6 млн доллар (+16 млн) дәлел.
"Еске салайық, қараша айында 2025 жылдың үшінші тоқсаны үшін бірқатар маңызды салықтар төленеді. Атап айтқанда, 25 қараша – ренталық салық, жер қойнауын пайдаланушылардың қосымша төлемдері, корпоративтік табыс салығы (КТС), пайдалы қазбаларды өндіруге салынатын салық (ПҚӨС) және қосылған құн салығын (ҚҚС) төлеудің соңғы күні". ҚҚҚ баспасөз қызметі
Экономист Эльдар Шамсутдиновтің айтуынша, өткен аптаның соңындағы жоғары белсенділіктен кейін нарық қалыпты жағдайға оралды. Дүйсенбі күнгі сауда қорытындысы бойынша көлем 262,66 млн долларға дейін төмендеді (-8,7%), бұл белсенділіктің біртіндеп азайғанын көрсетеді.
Реттеушінің қолдауы және экономикалық өсім
Қаржыгер Арсен Темірбаев теңгені тұрақтандыруға Қазақстан Ұлттық банкінің белсенді шаралары ықпал етіп отырғанын айтады:
- Валюталық интервенциялар: Ұлттық банк бюджет трансферттерін қаржыландыру үшін Ұлттық қордан ай сайын шамамен 600–700 млн доллар сатады.
- "Айна операциялары": шамамен 475 млрд теңгеге жүргізіледі. Бұл артық теңгені нарықтан уақытша "алып тастап", ақша массасының өсуін шектейді.
"Қазақстан экономикасы 10 айда 6,4% өсім көрсеткен. Бұл фактор да теңгені нарықтық құбылмалылықтан қорғайды", — дейді Арсен Темірбаев.
Консенсус-болжам: қысқа мерзімді тұрақтылық, ұзақ мерзімді әлсіреу
Қысқа мерзімде сарапшылар теңгенің қазіргі деңгейде сақталуын күтеді. Apecon зерттеу тобы 19–24 қараша аралығында доллар бағамын 520–524 теңге деңгейінде болжайды.
Бұл Ұлттық банктің макроэкономикалық сауалнамасы нәтижесіне жақын: онда 2025 жылға USD/KZT бағамы 525,3 теңге деп көрсетілген.
Алайда сарапшылар 2026 жылы айтарлықтай түзету болады деп күтеді. Келесі жылға арналған болжам 10,5 теңгеге жоғарылап, 552,0 теңге деңгейінде белгіленді.
Бұған дейін 24 қарашадан бастап тұтынушылық несие алушыларға арналған жаңа ереже күшіне енетіндігін жазғанбыз.